Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan doğasıyla ünlü butik bir şehir olan Artvin’in birbirinden farklı zengin doğal güzelliklerine sahip, Karagölleri, şelaleleri, zengin bitki örtüsü, kayak pisti, sınır kapısı sayesinde yıl içerisinde yerli ve yabancı olmak üzere birçok turist ağırlayan şehrimizin, bu güzelliklerinin tanıtılması için Artvin’de Haber Gazetesi olarak yazı ‘Artvin’i Tanıyalım’ konulu yazı dizisine başladık.
Yazı dizimizin 6’ncı durağı, Cehennem Kanyonu, Gevhernik Kalesi ile ünlü Ardanuç ilçemizdir.
Artvin Ardanuç, maalesef internet ortamında Belediye ve Kaymakamlık sayfaları incelendiğinde, bu güzel belde ve turizm özellikleri hakkında bilgi yok, yine de ilçe merkezinde bu yörede yapılan ilk cami, İskender Paşa Külliyesi camisi, Ferhatlı kalesi ki Ferhat ile Şirin efsanesiyle ilgilendirilir, Gevhernik kalesi ve de özellikle Cehennem Deresi Kanyonu, sayın okurlar, inanın Doğu Anadolu veya Karadeniz yöresi gezilerinizde, bence Ardanuç için zaman ayırın, giden bu güzel beldeyi gezin, görün, son bir not, çağ kebabı yemeyi unutmayın.
ULAŞIM
İl merkezine uzaklığı 39 km. dir. Ardanuç Şavşat 75 km. Ardanuç Borçka 86 km. Ardanuç Yusufeli 126 km. Ardanuç Hopa 111 km. Ardanuç Ardahan 60 km. dir.
TARİHİ
Bölgede sırasıyla egemen olanlar: Urartular, Sakalar, İskit Türkleri ve MS 75 yılından itibaren ise Oğuz kollarından Hazarlardır. 810 yılında ise Gürcü egemenliği görülür. Daha sonra Anadolu Selçukluları tarafından ele geçirilir. 1551 yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa, burayı ele geçirir. 93 Osmanlı-Rus harbi sonunda, yapılan anlaşma ile ilçe Ruslara bırakılır.Ancak I. Dünya savaşı sonunda, halk oylaması sonucu, yine Osmanlı İmparatorluğuna bağlanır. Mondros Mütarekesinden sonra, ilçe önce İngilizler ve sonra Gürcüler tarafından istila edilir. Gümrü Anlaşması ile, 7 Mart 1921 tarihinde Türkiye’ye katılır. 1945 yılında Artvin’e bağlı bir bucak iken, ilçe olmuştur. Bu dönemde ilçe merkezi Tütünlü köyü iken, Kasım 1948 tarihinde Adakale’ye, 1954 yılında ise hükümet binasının inşa edildiği Meydanlar semtine taşınmıştır.
NE YENİR
İşte en kritik soru bu, buraya yolunuz düşerse mutlaka “çağ kebabı” yemelisiniz. Eti muhteşem lezzetlidir.
GEZİLECEK YERLER
İSKENDER PAŞA KÜLLİYESİ: İlçe merkezinde Adakale mevkiindedir.Külliye: cami, medrese, arasta, çeşme ve üç türbeden oluşmaktadır. Caminin güneyi ve batısında bir hazire vardır.
Cami: Cami, Artvin yöresinin ilk camisi olması nedeniyle önemlidir.Caminin ilk yapılışı: 7’nci yüzyılda, Hz Osman döneminde, yöreye geçici olarak hakim olan Müslüman Araplar tarafından yapılmıştır. Ancak Akkoyonlulardan sonra kullanılmaz hale gelmiştir. 1551 yılında Ardanuç kalesini ele geçiren Osmanlılar döneminde Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından, 1553 yılında cami yeniden onarılarak ibadete açılmıştır.
Medrese: Medrese, 1553 yılında İskender Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülen medrese, günümüzde yoktur. Büyük kısmı tamamen yıkılmış medresenin yerine, bugün bir ev inşa edilmiştir.
ARDANUÇ (GEVHERNİK) KALESİ: İlçe merkezinde Adakale mevkiindedir. Gevhernik kelimesinin Farsça’da anlamı “cevher” demektir.Kalenin ilk yapılışının MÖ dönemlere kadar gittiği düşünülmektedir. Yörenin en önemli kalelerindendir.
FERHATLI KALESİ: İlçe merkezine 5 km uzaklıktaki Ferhatlı köyündedir. Ferhatlı köylüleri, Ferhat-Şirin efsanesini anlatırken köylerinin isminin de bu efsaneden geldiğini söylerler.Yapının kitabesi yoktur. Ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmiyor ama Ardanuç kalesiyle aynı tarihte, 5’nci yüzyılda Kral Vahtang Gorgasal tarafından onarılmıştır.
PETRİKİSMAN: İlçe merkezine bağlı Kutlu köyünde, Bağlık mahallesindedir. Kale, ismini Hisarlı köyünün eski ismi olan “Petoban” dan almıştır. Urartu yapısı kale surları, harçsız olarak büyük kaya parçaları ile yapılmıştır.
BULANIK KÖYÜ: Köyün ismi Cumhuriyetten önce “Logetgev” dir. Türkler, 93 Osmanlı-Rus harbinden önce, burada Ermenilerle birlikte yaşarlardı. Ermeniler ticaretle uğraşırlar ve zanaatkardırlar. Savaş döneminde, Rus işgali nedeniyle köyü terk eden ve Anadolu içlerine göçen yerli halk, savaş sonrasında barış anlaşması yapılınca, 15-20 yıl sonra tekrar köylerine dönerler. Yörede yerli halk Ahıska Türkleridir. Gürcü ve Ermeni kültüründen etkilenerek birçok yer ismi Gürcüce, Ermenice, Rusça ve Lazcadır.
RABAT KİLİSESİ-BULANIK MANASTIRI: İlçe merkezine 17 km uzaklıkta bulunan Bulanık Köyünün 6 km uzaklıktaki Rabat mahallesindedir. Ardanuç-Ardahan karayolundan ilerleyin, Bulanık köyü içinden geçerek tırmanmaya başlayın. Yürüyerek de gitmek mümkün ama bence araba ile gidin, yolu stabilize, tek araçlık yol genişliğinde, biraz zahmetli, bilginiz ola. Yol kenarında herhangi bir yerleşim yeri yok, sadece kilisenin yakınlarında bir-iki ev var. Bu yüzden, yanınızda özellikle su bulundurun.
ÇURUSPİL YAYLASI: İlçe merkezine 15 km uzaklıkta, Konaklı köyündedir. Yol, yaklaşık 1 saat sürüyor. Yaylanın bulunduğu ovanın dört tarafı ormanlarla çevrilidir. İlçe merkezinden buraya ulaşım kolaydır, temiz havası, serin suları ile yöre insanının vazgeçilmek piknik alanıdır. Çam ormanlarının bir çanak gibi orta yerinde, otlar ve rengarenk çiçeklerle bezeli geniş çayırlıktır.
Çuruspil Efkari Aşıklar Şenliği ve Karakucak Güreş Festivali: Her yıl Çuruspil yaylasında, 23-24 Temmuz tarihlerinde düzenlenir. Festivalin amacı: Ardanuç halkının kaynaşmasını sağlamak, Ardanuç ilçesinin tanıtımını yapmaktır. Bu festivalde, bu çayırlık alana çadırlar kuruluyor. Tahta platform kuruluyor, davullar çalıyor, yağlı güreşler yapılıyor, akşam ise aşıklar sazlarıyla şölene devam ediyorlar.
CEHENNEM DERESİ KANYONU: İlçe merkezine 7 km uzaklıktadır. Artvin-Ardanuç karayolunun 25’nci kilometresindedir.500 metre uzunluğunda ve 70 metre genişliğindedir. Kanyonun derinliği ise 180 metredir. Kanyonun ortasından büyük bir dere akıyor, derenin hemen yanından asfalt yol gidiyor. Ülkemizin sayılı kanyonlarından olan Cehennem deresi kanyonu, ilginç doğal yapısı ile ilgi çeker. Doğal ve labirent gibi bir ortamda, sürekli yokuş çıkılıyor. Daralan yani tek kişinin bile zor sığacağı yollardan geçeceksiniz. Taşlı patika yollardan ilerleyeceksiniz. Yükseklik giderek artıyor ve manzara da değişiyor. Dünyanın 2’nci en derin kanyonu deniliyor. (Amerika-Arizona kanyonundan sonra) Yani, kanyon çok büyük ve yüksek, sadece ufak bir kısmında yürüyüş yapılıyor, diğer kısımları için profesyonel olmak gerekiyor.
BALKAYASI: Bulanık, Zekeriye ve Güllice köyleri yolu üstünde, ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır. Burası 1 km uzunluğunda ve 300 metre yüksekliğinde bir kayalıktır. Burası ile ilgili anlatılan bir efsane var. Buraya yakın Karsevan Kalesinde “Kar” isimli bir delikanlı yaşarmış. Kalenin karşısında Bulanık köyü sınırları içinde kalan Balkayasında da “Şirin” adlı bir kız otururmuş. Kale ile kaya arasında, Bulanık deresi geçmektedir. Söylentiye göre o zaman burası denizmiş. Karşıdan karşıya geçmek olanaksızmış. Kız karşıda cecim dokur, delikanlı kalede saz çalarmış.
